Kalbi besleyen koroner arterlerde daralma veya tıkanma sonucu ortaya çıkar. Koroner arter hastalığı belirtileri, kalp kasına kanın ulaşamaması nedeniyle gelişir. Bu durum, çoğunlukla arterlerde biriken yağlı plaklar sonucunda oluşur. Kalbin oksijen ve besinlere sürekli ihtiyaç duyar. Bu nedenle daralmalar ve tıkanıklıklar kalbin sağlıklı bir şekilde çalışmasını engeller. Uzun vadede, bu durum kalp krizi, kalp yetmezliği ve hatta ölüme yol açabilir.
Koroner Arter Hastalığı Belirtileri ve Nedenleri
Koroner arter hastalığı belirtileri, kalbin yetersiz oksijen almasından kaynaklanan göğüs ağrısıdır. Bu ağrı, göğsün orta ya da sol tarafında baskı, sıkışma, yanma veya ağırlık hissi olarak tarif edilir. Kalbin düzgün kan pompalayamaması durumu nefes darlığı oluşur. Hızlı kalp atışı, baş dönmesi veya bayılma, bulantı veya kusma hissi, belirtiler arasındadır. Ayrıca, ani soğuk terlemeler ve fiziksel aktivite sırasında aniden hissedilen yorgunluk görülür.
En yaygın nedeni, aterosklerozdur. Maddelerin damar duvarında birikmesiyle oluşan plaklar, daralmasına neden olur. Yüksek kan basıncı, arter duvarlarını zayıflatır ve hasara yol açar, bu da plak oluşumunu kolaylaştırır. Yüksek kolestereol ve trigliserit seviyeleri plak birikimini teşvik eder. Sigara, nikotin daraltıcı bir etki yaparak koroner arterleri daraltır. Karbon monoksit de kalp atışını hızlandırarak daha fazla oksijen gereksinimi oluşturur.
Şeker hastalığı, damarların daralmasına ve sertleşmesine neden olur. Obezite, riski arttıracak durumların gelişmesine katkıda bulunur. Egzersiz eksikliği, kolesterol ve kan basıncı seviyelerin yükselmesine neden olur. Uzun süreli stres, kalbin daha hızlı çalışmasına neden olur ve arterlerin daha hızlı yıpranmasına yol açar. Ailede koroner arter hastalığı geçmişi olan kişilerde daha yüksektir.
Koroner Arter Hastalığı Tedavi Yöntemleri
Koroner arter hastalığı, bireylerde yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, etkili bir tedavi stratejisinin benimsenmesi esastır. Bazı ilaçlar, koroner arter hastalığı belirtileri hafifletip daralmayı önlemeye yardımcı olur. Bazı ilaçlar kan pıhtılaşmasını önleyerek arterlerin tıkanmasını engeller. Bazıları ise kolesterol seviyelerini düşürerek plak birikimini azaltır.
Anjiyoplasti ve stent yerleştirme, tıkalı ya da daralmış arterleri genişletmek için kullanılan bir prosedürdür. Bir balon kateter, daralmış bölgeye ilerletilir ve şişirilerek arterin genişlemesini sağlar. Ardından, arterin tekrar daralmasını önlemek için stent yerleştirilir. Koroner arter bypass cerrahisinde, tıkalı arterin etrafından kanın geçişini sağlayan yeni yolların oluşturulmasını içerir. Vücudun başka bir bölgesinden alınan damarlar, tıkalı yerin etrafına yerleştirilerek kalbe kan akışı sağlar.
Yaşam tarzı değişiklikleri önemli bir role sahiptir. Düşük yağlı, yüksek lifli bir diyet kalp sağlığını destekler. Düzenli fiziksel aktivite, kalp sağlığını iyileştirir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Sigara, en önemli risk faktörlerinden biridir bu yüzden bırakılması gerekilir. Aşırı alkol tüketimi, yüksek tansiyon ve diğer kalp sorunlarına yol açar.
Koroner Arter Hastalığı Tedavi Yöntemlerine Göre İyileşme Süreci
İlaçlar, genellikle hemen etkili olur. Ancak uzun dönemde en iyi sonuçları alabilmek için düzenli ve doktor önerisi doğrultusunda kullanılmalıdır. İlaç tedavisine yanıt bireyden bireye değişir. Anjiyoplasti ve stent yerleştirme, daralmış veya tıkalı bir arteri genişletmek için balon kullanılan yöntemdir. Ardından daralmanın tekrarlanmasını önlemek için bir tane stent yerleştirilir. Bu prosedür genellikle birkaç gün içinde hastanın normal aktivitelere dönmesine izin verir. Ancak tam iyileşme ve stentin tam olarak yerleşmesi birkaç hafta alır.
Bypass cerrahisinde tıkalı arterlerin etrafından yeni kan yolları oluşturarak kalbe kan akışını sağlar. Hastaneden kalkış süresi genellikle 1 haftadır. Tam iyileşme süreci ise 6 hafta ile 3 ay arasında değişir. Bu süre zarfında fiziksel aktiviteler kademeli olarak arttırılmalıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri hemen fayda sağlayabilir. Ancak uzun vadede kalıcı sonuçlar elde etmek için sürekli bir çaba gerektirir. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve sigaradan uzak durma gibi değişiklikler, yaşam boyu sürmelidir.
Tedavi yöntemleri ve koroner arter hastalığı belirtileri, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Her tedavi yöntemi sonrası, doktorun önerilerine uyulup düzenli kontrol muayenelerine gidilmelidir.
